10 zasad kształtowania zachowań u psów.

Czym jest ów kształtowanie zachowań? Jak skutecznie nauczyć psa trudnych sztuczek? Postaram się wam przedstawić ten ciekawy proces, który gra ważną rolę w szkoleniu psów. Jazda na deskorolce, taniec kurczaków czy turlanie się psów jest dobrym przykładem kształtowania, które jest niczym innym niżeli stopniowym przyuczaniem zwierząt i ludzi do pewnych czynności. Pracując na zasadach tej metody jesteśmy w stanie nauczyć psa naprawdę wielu skomplikowanych rzeczy na przykład wskakiwania nam na plecy, skakania przez obręcz ale też zwykłej sekwencji prostszych ćwiczeń. Należy jedynie wykazać się uporem w dążeniu do celu i nie zrażać niepowodzeniami. Przedstawiam wam 10 zasad kształtowania według Karen Pryor, bez których takie szkolenie nie może istnieć!

1.Kryteria należy podnosić stopniowo, aby dać obiektowi szansę na wzmocnienie – otóż zbyt szybkie podniesienie wymogów może spowodować załamanie się pożądanego zachowania. Aby tego uniknąć należy podnosić kryteria w równym tempie i w takich odstępach, by pies mógł je spełniać bez większych trudności. Czyli jak zwykle moja ulubiona mantra powraca -> metoda małych kroków kluczem do sukcesu!

2.Należy uczyć pojedynczych elementów zachowań po kolei; nie wolno prowadzić kształtowania jednocześnie według dwóch kryteriów – oznacza to po prostu przejście do następnego etapu natychmiast gdy poprzednie zostanie wykonane obiecująco. Trener nie jest w stanie przekazać dwóch informacji za pomocą pojedynczego wzmocnienia dlatego też należy pracować nad jednym kryterium.

3.Podczas kształtowania, dodanie lub podniesienie kryterium winno być poprzedzone umieszczeniem aktualnego poziomu reakcji w zmiennym schemacie wzmocnienia. Co to znaczy w praktyce? Oznacza to procedurę zmienną wzmocnienia czyli dane zachowanie czasami wzmacniamy, a czasem nie. W procesie kształtowania najważniejsze jest wzmacnianie wybiórcze danych reakcji, które ma na celu stopniową poprawę zachowania. Opuszczając co jakiś czas nagradzanie psa jesteśmy w stanie wyegzekwować silniejsze reakcje. Jeśli nauczysz psa, że za każdym razem dostaje smakołyk to co w przypadku gdy ci ich zabraknie na spacerze? Gdy już pupil opanował jakąś czynność lepiej wzmacniać mu to co któryś raz aby nauczył się, że nagrody czasem nie występują – w przeciwnym razie nastąpić może niechęć lub osłabienie już wyuczonych trików, gdy pies nie spodziewa się każdorazowo nagrody będzie chętniej z tobą współpracował i skupiał się bardziej na zadaniu.

4.Podczas wprowadzania nowego kryterium lub aspektu zachowania należy na pewien czas zawiesić poprzednie kryteria. Jeśli chcesz nauczyć psa aby po warowaniu zaczął się czołgać na przykład w parku, gdy do tej pory uczyliście się jedynie w domu, daj mu czas aby zasymilował się w nowych warunkach i nie złość się bez potrzeby.

5.Nie wolno dać się obiektowi wyprzedzić. Proces kształtowania należy po prostu tak zaplanować, aby uniknąć zniechęcenia zwierzaka i w razie nagłych postępów w nauce wiedzieć jakie zachowania należy wzmacniać w dalszej kolejności, by nie nastąpił moment zawieszenia w próżni.

6.Nie powinno się w trakcie procesu zmieniać trenerów. Ów zmiany wpływają negatywnie na postępy w nauce. Nie znaczy to, iż jeden pies może być trenowany tylko przez jednego nauczyciela, należy zachować jedynie warunek, że uczą psa innych czynności. Jedynym odstępstwem od tej reguły jest brak efektów szkolenia, gdyż jeżeli niczego się nie uczymy – zmieniając trenera nic nie tracimy…

7.Jeżeli zauważamy, że któraś z procedur nie przynosi efektów, warto zastanowić się nad zastosowaniem innej. Nie warto upierać się przy jednej metodzie nauki nawet pomimo tego, że jest popularna i często głoszona w mediach. Każda żywa istota ma inne potrzeby i jeśli coś nie skutkuje przestańmy sztywno myśleć i zastanówmy się nad zmianą kierunku.

8.Nie należy przerywać sesji treningowej bez wyraźnego powodu; jest to forma kary! Gdy pies rozpoczyna współpracę z instruktorem i prezentuje dane zachowanie, by zasłużyć na nagrodę zawiązuje z nim pewnego rodzaju umowę, a gdy ten nagle na przykład zaczyna rozmawiać przez telefon – umowa zostaje zerwana, czego pies nie rozumie i dochodzi do ukarania go za dobre zachowanie, ponieważ spodziewał się czegoś pożądanego np. smakołyka.

9.Jeżeli jakość danego zachowania pogarsza się, należy ponownie przeanalizować zastosowane do jego kształtowania metody. Czasami bywa tak, że dana czynność zanika lub traci na jakości. Dlaczego tak się dzieje? To nie istotne, ważne jest byśmy potrafili takiemu zachowaniu zaradzić. Nie wolno rzecz jasna niczego wymuszać na siłę, lecz należy powtórnie zastosować tę samą procedurę kształtowania ale tym razem przejść przez jej poszczególne etapy bardzo szybko, stosując wzmocnienia jedno lub dwukrotne  w nowych okolicznościach na każdym poziomie.

10.Sesję należy kończyć wtedy, gdy obiekt czyni postępy. Kontynuacja winna następować wtedy gdy pies osiągnie założone z góry wymagania. Zapamiętujemy najlepiej przecież to co zostało wyuczone jako ostatnie! Dlatego tak ważne jest by skończy sesję w odpowiednim czasie kiedy pies osiąga dobre efekty.

Kształtowanie nie jest takie trudne jakby mogło się wydawać, sami na co dzień macie z nim do czynienia wielokrotnie, bo czymże jest między innymi chodzenie, używanie sztućców czy też taniec?

Sami zobaczcie jak wiele zadziwiających sztuczek można nauczyć swojego psiego przyjaciela.

Szczególnie zainteresowanym tym tematem polecam książkę Karen Pryor "Najpierw wytresuj kurczaka", która była dla mnie źródłem tego artykułu.